ไม้ดอกกินได้

ไม้ดอกกินได้ 

ดอกสวย กินอร่อย 

เพื่อนอาวุโสเคยเป็นกันไหมที่มานั่งชั่งใจว่า จะปลูกไม้ดอกเพื่อความสวยงาม หรือต้นไม้ที่กินได้ดี ไม่ว่าจะเป็นไม้ผล ไม้กินใบ หรือผักสวนครัว วันนี้เราขอนำเสนอแนวคิด 2 in 1 ที่ช่วยให้เพื่อนอาวุโสยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัวมาฝาก นั่นก็คือชวนเพื่อนอาวุโสมาปลูกไม้ดอกกินได้ที่ทั้งใช้ตกแต่งสวนเพื่อความร่มรื่นสวยงาม และยังอร่อยอีกด้วย 

จริงๆ แล้วไม้ดอกที่กินได้นั้นก็มีอยู่หลายชนิด แต่วันนี้เราเลือกมาไม้ดอก 8 ชนิดที่สามารถปลูกและดูแลรักษาไม่ยาก ที่สำคัญนอกจากเพื่อความสวยงามแล้ว วันดีคืนดีก็สามารถเก็บดอกมาปรุงอาหารเสียให้หายอยากและคุ้มค่ากับความเหนื่อย 

ดอกชบา

ชบาเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง ความสูง 2-4 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยว รูปไข่เรียงสลับ ขอบใบคล้ายจักฟันเลื่อย ส่วนดอกจะออกดอกตามซอกใบ โดยมีกลีบเลี้ยงสีเขียว 5 กลีบ ลักษณะและสีของกลีบดอกขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ ซึ่งมีสีแดง สีชมพู สีส้ม สีเหลือง และสีขาว เกสรชูสูงเห็นเด่นชัดอยู่เหนือกลีบดอก นิยมนำดอกชบามาทำให้แห้ง แล้วสกัดเป็นชาหรือเครื่องดื่มบำรุงสุขภาพ เพราะดอกชบามีฤทธิ์ช่วยลดไข้และขับเสมหะ บำรุงเส้นผมและผิวพรรณ นอกจากนี้ยังสามารถนำดอกชบาไปชุบแป้งทอดหรือทำเป็นสลัดก็ได้

ชบาเป็นพืชที่ปลูกง่าย เพราะสามารถขึ้นได้ในดินทุกสภาพ แต่ถ้าอยากให้เจริญงอกงามได้ดี ควรปลูกบนดินร่วนที่มีการระบายน้ำสะดวก และอยู่ในพื้นที่โดนแสงแดดเยอะ ส่วนการรดน้ำ รดแค่เพียงวันละครั้ง เพราะชบาไม่ชอบน้ำมาก ที่สำคัญอย่าปล่อยให้ดินเปียกหรือแฉะเกินไป ส่วนใครจะขยายพันธุ์เพิ่ม ต้นชบาสามารถทำได้ทั้งวิธีปักชำ เสียบยอด และติดตา  

ดอกทานตะวัน

ดอกทานตะวัน ดอกไม้ที่มีเกสรขนาดใหญ่ ล้อมรอบด้วยกลีบดอกสีเหลือง และมักจะหันหน้าเข้าหาดวงอาทิตย์เสมอ (ยกเว้นดอกแก่) ซึ่งเป็นที่มาของชื่อดอกทานตะวัน เมื่อบานเต็มที่จะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 13-26 เซนติเมตร ความสูงลำต้นประมาณ 1-1.5 เมตร ใบมีลักษณะคล้ายหยักฟันเลื่อย ส่วนของดอกไม้ที่นำมารับประทานกันมากคือ เมล็ด โดยนำไปอบแห้งพร้อมแต่งรสไว้รับประทานเล่น หรือสกัดเป็นน้ำมันดอกทานตะวันสำหรับทำอาหาร บางคนยังนำดอกไปต้มรับประทาน 

การปลูกทานตะวันสามารถทำได้ด้วยการเพาะเมล็ด ดอกทานตะวันเป็นดอกไม้ที่ชอบดวงอาทิตย์ และทนต่อความร้อนได้ดี ฉะนั้นจึงควรปลูกในพื้นที่ที่มีแสงแดดจัด หรือกลางแจ้ง ควรปลูกด้วยดินร่วนปนดินทราย เพื่อการระบายน้ำที่ดี เรื่องการรดน้ำ ก็ควรรดให้ดินชุ่ม แต่ไม่ต้องแฉะ เพราะทานตะวันเป็นพืชที่ต้องการน้ำในระดับปานกลาง

ดอกกุหลาบ

ดอกกุหลาบนอกจากเป็นสื่อของความรัก มีดอกสีสันสวยงามเหมาะแก่การจัดสวนแล้ว ดอกกุหลาบยังนำมารับประทานได้ โดยเมนูเด็ดของดอกกุหลาบคือ การนำกลีบดอกกุหลาบไปชุบแป้งทอด หรือนำไปใส่ในแกงต่าง ๆ เพื่อช่วยเพิ่มสีสัน นอกจากนี้ยังนิยมนำดอกไปสกัดเป็นชาอีกด้วย

กุหลาบออกดอกได้ดีในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาว แต่สามารถปลูกได้ตลอดปี ดินที่ปลูกควรเป็นดินร่วน ดินเหนียวผสมดินร่วน หรือดินเหนียวผสมทราย เพื่อการระบายน้ำที่ดี ควรปลูกในพื้นที่ที่รับแสงแดดอย่างเหมาะสม การรดน้ำ ควรรดอย่างน้อยวันละหนึ่งครั้ง โดยช่วงหน้าร้อนควรจะรดตอนแดดจัด แต่ถ้าเป็นหน้าฝน อาจจะเปลี่ยนเป็นรดน้ำวันเว้นวัน หรือรดเฉพาะในวันที่ฝนไม่ตก ถ้าใครเคยปลูุกจะรู้ว่ากุหลาบเป็นพืชที่ถูกรบกวนจากศัตรูพืชและเชื้อราได้ง่าย ทางที่ดีควรหมั่นตรวจดูแลต้นกุหลาบเป็นประจำ  

ดอกขจร

ดอกขจร เป็นไม้เลื้อยเถาเล็ก ที่มีน้ำยางสีขาว ดอกสีเขียวอมเหลือง ออกดอกเป็นช่อ แต่ละช่อจะมีดอกย่อยประมาณ 10-20 ดอก โดยปลายกลีบของดอกจะแยกเป็น 5 แฉก และเมื่อดอกบานจะส่งกลิ่นหอมในช่วงเย็นจนถึงกลางคืน จัดเป็นหนึ่งดอกไม้ยอดนิยมในการนำไปทำอาหาร ทั้งต้ม ผัด แกง ทอด เช่น ข้าวต้มดอกขจร ดอกขจรผัดน้ำมันหอย แกงจืดดอกขจร และยำดอกขจร เพราะนอกจากดอกขจรจะให้รสชาติอร่อยแล้ว ยังเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพ ช่วยบรรเทาอาการปวดหัว คลื่นไส้อาเจียน ขับเสมหะ และแก้ท้องเฟ้อ อีกทั้งยังมีส่วนช่วยบำรุงสายตา เลือด ตับ และฮอร์โมนของผู้หญิงอีกด้วย  

การปลูกต้นขจร ปลูกได้ในดินทุกชนิด แต่จะให้ผลดีที่สุดหากปลูกในดินร่วนปนทราย โดยขุดหลุมลึก 30-50 เซนติเมตร แล้วใส่ปุ๋ยรองก้นหลุมก่อนนำกิ่งลงปลูกและกลบให้แน่น ขจรชอบแดดจัดแต่ไม่ต้องการน้ำมากเท่าไหร่ รดน้ำเพียงวันละครั้งก็เพียงพอ ขจรขยายพันธุ์ได้โดยการปักชำหรือทาบกิ่ง ส่วนเรื่องศัตรูพืชไม่ค่อยมีมารบกวน แต่อาจต้องระวังเรื่องเพลี้ยไฟบ้าง

 

ดอกเข็ม

ต้นเข็ม เป็นไม้พุ่มสูงประมาณ 3-5 เมตร มีดอกขนาดเล็กปลายแหลม กลีบสีแดง สีชมพู สีเหลือง สีส้ม หรือสีขาวรวมกันเป็นกลุ่ม ดอกสามารถนำมาชุมแป้งทอด นอกจากความอร่อยและความหอมหวานแล้ว ดอกเข็มยังมีสรรพคุณทางยาที่สามารถช่วยสมานแผลให้หายเร็วขึ้น ลดอาการคลื่นไส้ แก้อาการเบื่ออาหาร บรรเทาอาการเจ็บคอ หลอดลมอักเสบ โรคหอบหืด และลดความดันโลหิตได้ด้วย

ต้นเข็มสามารถปลูกได้ทั้งในกระถางและลงแปลง โดยการปลูกต้นเข็มในกระถาง ก็ให้ใช้กระถางทรงสูงใส่ดินร่วมผสมปุ๋ยและแกลบ วางเอาไว้ในที่ที่มีแสงแดด ควรเปลี่ยนกระถางและดินเมื่อต้นมีอายุครบ 1 ปี ส่วนการปลูกลงแปลงควรเป็นดินร่วมผสมปุ๋ยหมัก หรือปุ๋ยคอก ดอกเข็มดูแลรักษาก็ไม่ยาก เพียงแค่รดน้ำสัปดาห์ละ 3-5 ครั้ง ดอกเข็มชอบแสงแดดจัด ดังนั้นสิ่งที่ควรใส่ใจในการปลูกดอกเข็มก็คือพื้นที่ปลูกต้องโดนแสงมาก

ดอกบัว

บัว เป็นพืชที่มีลำต้นอยู่ใต้ดินและในน้ำ แต่มีก้านบางส่วนและดอกจะชูขึ้นมาเหนือน้ำ ดอกบัวมีด้วยกันหลายสี ต่างกันออกไปตามสายพันธุ์ เป็นดอกไม้ที่คนไทยส่วนใหญ่นิยมนำไปไหว้พระ หรือนำดอกบัวไปตากแห้งมาชงดื่ม ซึ่งช่วยรักษาอาการนอนไม่หลับ ลดน้ำหนัก และสร้างเสริมระบบสืบพันธุ์ได้ ในการปรุงเป็นอาหาร ก็สามารถนำกลีบดอกบัวมาทำเป็นเมนูเมี่ยงกลีบบัว นอกจากนี้ส่วนอื่นๆ ก็สามารถนำมารับประทานได้ เช่น เม็ดบัว รากบัว ส่วนใบบัวก็นำไปห่ออาหารได้ เช่น ข้าวห่อใบบัว เป็นต้น

การปลูกบัวปลูกได้ทั้งในดินร่วนและดินเหนียวที่มีหน้าดินเป็นโคลนตมไม่หนา แต่บัวจะเจริญเติบโตได้ดีในดินเหนียว หากปลูกในดินร่วนก็ให้ใบเยอะกว่า การขยายพันธ์ุทำโดยการแยกเหง้า นำไปปักในหลุมหรือในดิน ปล่อยน้ำให้สูงกว่าปลายเหง้าบัวเล็กน้อย จากนั้นรอให้ต้นบัวเริ่มงอกและตั้งตัวได้จึงค่อยใส่น้ำให้เต็ม 

ดอกเฟื่องฟ้า

เฟื่องฟ้า เป็นไม้พุ่มกึ่งเลื้อย ใบเดี่ยว รูปไข่ ส่วนดอกประกอบไปด้วยใบประดับ ช่อดอก และใบดอกหลากสี เช่น สีแดง สีชมพู สีขาว สีเหลือง สีส้ม ส่วนที่คนส่วนใหญ่นำมาทานชุบแป้งทอด หากอยากให้การทานดอกเฟื่องฟ้ามีประโยชน์ ขอแนะนำให้ทานดอกสีแดง สีชมพู หรือสีม่วง เพราะดอกเฟื่องฟ้าทั้ง 3 สีนี้ จะมีสารแอนโทไซยานิน ที่ช่วยป้องกันโรคมะเร็งอยู่สูง

เฟื่องฟ้าสามารถปลูกได้หลายวิธี แต่ที่นิยมที่สุดคือการปักชำ เนื่องจากประหยัด เร็ว และง่าย โดยวิธีการปลูกจะนำกิ่งแก่ความยาวประมาณ 20 เซนติเมตร ควรตัดในช่วงที่ยังไม่ออกดอก มาปักลงในดินผสมอินทรีย์วัตถุ จากนั้นก็เพียงแค่รดน้ำวันละครั้งทุกวัน เพียงไม่นานต้นเฟื่องฟ้าก็จะเริ่มโต ในการปลูกเฟื่องฟ้าควรระวังอย่าให้มีน้ำมากเกินไป เพราะอาจทำให้ต้นเฟื่องฟ้าไม่ออกดอกหรือตายได้  

ดอกอัญชัน

อัญชันเป็นไม้เลื้อย เถาอ่อนและมีขนาดเล็ก เลื้อยไปได้ไกลถึง 20 ฟุต ใบค่อนข้างกลม มีขนปกคลุมทั่ว ดอกเป็นดอกเดี่ยวสีน้ำเงิน สีม่วง หรือสีขาว มีทั้งแบบดอกชั้นเดียวและแบบดอกซ้อนกัน จุดเด่นอยู่ที่การนำอัญชันมาสกัดเป็นสีผสมอาหาร ช่วยให้อาหารมีสีสันน่าทานขึ้น รวมถึงการนำดอกไปทำน้ำอัญชัน 

อัญชันเป็นไม้เลื้อยที่ขึ้นง่าย เพียงแค่มีรั้วหรือค้างไม้ให้ต้นอัญชันเลื้อยก็ปลูกต้นอัญชันที่บ้านได้แล้ว อัญชันออกดอกตลอดทั้งปี และไม่ค่อยมีโรคหรือแมลงมารบกวน รดน้ำให้ชุ่มประมาณวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น รวมถึงควรปลูกในพื้นที่ที่มีแสงแดด แต่ไม่จัดเกินไป  

 

เพื่อนอาวุโสตัดสินใจได้หรือยังว่าจะเลือกไม้ดอกสวยชนิดไหนมาปลูกประดับสวน ถ้าคิดออกแล้วก็เริ่มลงมือปลูกกันได้เลย โอกาสต่อไปเราจะหาเมนูอาหารจากไม้ดอกเหล่านี้มาเล่าสู่กันฟัง ให้เพื่อนอาวุโสได้ลองทำลองชิม แล้วตัดสินกันซิว่า ไม้ดอกเหล่านี้จะอร่อยสมคำร่ำลือหรือไม่ 

ที่มา: ๑๐๘ พรรณไม้ 

ภาพ: www.freepik.com 

อ่านเรื่องสัพเพเหระอื่นๆ เพิ่มเติมได้ที่เฟซบุ๊ก "เพื่อนอาวุโส"  https://www.facebook.com/seniorsfriendship